Xavi: Bóng đá là Không gian - Thời gian

Sofoot: Trong vài năm gần đây, bóng đá đang tập trung quá nhiều vào yếu tố thể chất đến mức dường như không thể cải thiện hơn được nữa. Nhưng yếu tố IQ thì vẫn có thể phát triển thêm?

Xavi: Tôi hoàn toàn đồng ý. Cần phải tập trung cải thiện hơn về từ duy chơi bóng và tài năng. Nhưng điều này tất nhiên phải phụ thuộc vào mỗi HLV khác nhau. Nhưng các bài tập hiện nay tập trung 60% vào thể chất cầu thủ và chỉ 40 % là dành cho phần chuyên môn. Nói cách khác, chỉ dành 0% cho việc luyện tập tư duy chơi bóng. Bạn không thể vào sân rồi chỉ hô "Tiến lên nào". Điều này tất nhiên cũng sẽ giúp ích nhưng không phải là tất cả. Trí óc mới là thứ cần tập trung phát triển trong tương lai của bóng đá.

Sofoot: Làm cách nào để có thể phát triển khía cạnh trí tuệ trong bóng đá?

Bóng đá là môn thể thao mà bạn cần quan sát những gì diễn ra xung quanh và tìm ra giải pháp tốt nhất. Nếu không thể liên kết với mọi thứ xung quanh, bạn không thể hiểu được hết và không thể làm được gì cả. Không gian –thời gian là những thứ cần phải nắm bắt được trong bóng đá. Và nếu bạn không thể tìm ra nó, không suy nghĩ về nó thì rất khó để chơi bóng. Điều gì tạo nên sự khác biệt trong bóng đá hiện nay? Tài năng. Tài năng là gì? Đó là việc kiểm soát những gì bạn làm và những gì người khác làm. Bởi bạn chơi bóng bằng cái đầu của mình chứ không phải là bằng đôi chân. Tôi hâm mộ Usain Bolt, một VĐV phi thường. Thể chất là điều không ai có thể so sánh với cậu ấy. Ai nhanh hơn cậu ta được chứ? Không ai cả. Nhưng với tất cả sự tôn trọng, cậu ta chả thể làm được gì trên sân bóng đâu.

Sofoot: Tại sao vậy?

Bởi bạn đâu thể thay thế tốc độ của tư duy và sự hiểu biết về bóng đá bằng yếu tố thể chất được. Đó là điều không thể. (Anh đứng dậy và đi đến người bạn tên Matias). Nếu tôi chuyền bóng đến chỗ anh và Martias di chuyển từ vị trí này sang vị trí kia thì anh phải quan sát xem cậu ta đang ở đâu trước khi anh di chuyển phải không? Phải quan sát và đánh giá tình huống trước rồi mới đưa ra quyết định. Khi bạn ngước đầu lên, bạn đang tư duy , bạn kích hoạt các neuron thần kinh của mình. Nói cách khác, tôi đưa bóng cho anh và bảo: "Chuyền trái bóng đi và Martias sẽ chuyền lại cho anh."Lúc đó bạn đâu cần phải suy nghĩ đâu. Bạn chỉ đang làm như cái máy mà thôi.

Sofoot: Có vài trung tâm huấn luyện tin rằng việc tập liên tục một khâu nào đó sẽ dẫn đến sự hoàn hảo...

Thật là đau lòng khi nghĩ thế đấy. Nếu một HLV bảo tôi: "Xavi, chuyền bóng cho Martias, người sẽ chuyền cho Xavier, Javier chuyền cho Xavi, Xavi lại chuyền lại cho Martias. Và tiếp tục như vậy trong 10 phút." Mục đích ở đây là gì vậy? Nó cải thiện mặt gì? Có lẽ là số lượng đường chuyền?. OK, có thể là mặt kĩ thuật. Nhưng liệu não bạn có thực sự hoạt động không? Chúng ta đang mắc kẹt trong các quy tắc vật lí máy móc rồi đó. Trong vài buổi tập, các cầu thủ được yêu cầu chạy 10m mà chẳng có lí do hữu dụng nào c"Sau đường chuyền thì bạn phải bứt tốc." Nhưng chạy đi đâu? Tại sao cần làm thế? Chạy là điều tốt nhưng hãy thực hiện nó một cách thông minh.

Sofoot: Cầu thủ ít nhất cũng cần phải hiểu lí do vì HLV làm vậy chứ?

Riêng tôi, tôi luôn có ý nghĩ sẵn sàng hỏi như vậy. Tôi cần phải hiểu những gì đang sân ra ở trên sân. Tại sao? Làm thế nào? Ở đâu?. Những câu hỏi này luôn hiện hữu trong đầu tôi và sẽ tiếp tục tồn tại khi tôi bắt đầu làm HLV. Chúng ta đều không thể có một ý nghĩ giống nhau được. Có các cầu thủ chuyên nghiệp không hiểu những gì xảy ra ở trên sân. Đơn giản là họ không được luyện tập để phát triển tài năng, luyện cách nghĩ cần phải hiểu những gì diễn ra ở sân.

Sofoot: Nhà vậy lí Jean Piaget cho rằng sự thông tuệ là những gì chúng ta làm mà không biết tình thế chúng ta đang gặp phải...

Tôi không thể đồng ý hơn. Sự thông tuệ là khả năng phản ứng và thích nghi với vấn đề mà chúng ta gặp phải. Biết cách giải quyết vấn đề cho dù chưa bao giờ gặp phải thực sự là thông tuệ đó. Trong cuộc sống thường ngày, trong bóng đá nữa : "Điều này là điều mới, tôi không biết gì về nó cả nhưng tôi sẽ cố để hiểu nó."Trong trận đấu ở sân Bernabeu, cách Dani Alves xử lí mọi việc ở cánh phải thực sự phi thường. Cậu ấy ở khắp mọi nơi. Thực sự là một cầu thủ xuất sắc đấy. Nhưng Alves không chơi bóng bằng đôi chân đâu. Cậu ấy dùng bộ não của mình. Verratti cũng vậy. Cậu ta chơi bóng như thế nào? Với các neuron của mình. Nhỏ con và không hề nhanh nhẹn nhưng thông minh. Cậu ấy rất giống tôi. Nếu không dùng đầu để thi đấu, Verratti không thể chơi bóng.

Sofoot: Trong lần đầu gặp Iniesta ở La Masia, có phải anh đã nói: "Nếu cậu ấy không thành công thì cậu ta là một thằng ngốc..."

Andres là một trường hợp đặc biệt. Cậu ấy là một tài năng không bình thường chút nào. Thất bại là điều không thể xảy ra với cậu ấy. Có một Iniesta khác tại học viện, tôi luôn nhớ tên cậu ấy: Mario Rosas. Tôi quan sát cậu ấy chơi bóng từ năm 15, 16 hay 17 tuổi gì đó và thốt lên: "Khi chàng trai này lên đội một, Camp Nou sẽ bị mê hoặc." Cậu ta là sự tổng hòa giữa Laudrup và Messi, thật đấy. Chơi tốt bằng hai chân, rê bóng tốt, thực sự toàn diện. Cậu ấy có tất cả nhưng lại lạc lối. Điều này đã khiến tôi bị sốc. Có lẽ cậu ấy không đủ chuyên nghiệp hay không có tâm lí vững vàng, chúng ta không thể biết được. Giai đoạn thiếu niên là khoảng thời gian quan trọng trong cuộc đời. Luôn luôn tồn tại những sự lo lắng: Liệu mình có thể chơi bóng cho Barça? Liệu mình có thể thi đấu tại giải chuyên nghiệp? Liệu mình có thể được lên tuyển? Các vấn đề này có thể giải quyết nếu có tâm lí ổn định và sự trợ giúp từ gia đình. Tôi đã thành công nhờ sự bảo vệ của gia đình. Gia đình của Andres cũng rất tuyệt vời và dạy cậu ấy những giá trị đích thực. Nhưng có những cầu thủ có cuộc sống hỗn loạn và vấn đề phụ huynh đầy phức tạp. Khi bạn không có sự động viên từ những người thân thiết, thực sự mọi chuyện rất khó khăn.

Sofoot: Anh là người rất tự tin. Nhưng trước khi giành vô số danh hiệu với Barça và TBN, anh có nhiều lần nỗi lo về tương lai. Làm cách nào anh có thể lột xác từ một cầu thủ không ai đặt niềm tin để trở thành một tấm gương?

Gặt bỏ những nỗi lo là một phần nghĩa vụ trong bóng đá. Hiện tại, tôi đã là một 'lão tướng' rồi. Tôi đã trưởng thành hơn và khi nhìn lại quá khứ, tôi học hỏi được nhiều điều. Năm 2005, khi tôi đang bình phục chấn thương, có người đã nói: "Chết tiệt, thật tệ khi cậu dính chấn thương!" Tôi sẽ đáp: "Ồ không đâu, anh đang nói gì vậy?" Nếu không có các chấn thương, tôi sẽ chả hiểu nổi lí do vì sao cần chăm sóc bản thân đâu. Trước đó, tôi chưa bao giờ vào tập gym cả. Tôi không hề có tý cơ bắp nào và điều này thực sự khó nhằn đấy. Đầu gối của tôi tự nhủ: "Này thằng khốn kia, mày phải đi tập gym. Nếu tiếp tục như thế này thì chẳng thi đấu được mấy trận đâu." Đó là bài học đắt giá. Puyol, Valdes và tôi đều trải qua tình trạng này khi bắt đầu sự nghiệp. Các vấn đề tại Barça khá là phức tạp.

Sofoot: Anh đã trải qua nhiều khó khăn trong quãng thời gian đầu ở Barça?

Nhiều người từng nhận xét tôi là bệnh ung thư của Barça, tôi không đủ khả năng để thi đấu cho CLB này. Nếu có tôi, đội bóng chả thể nào vô địch Champions League. Họ nói tôi và Iniesta không thể chơi bóng cùng nhau được. Thật hão huyền...Iniesta và tôi cùng xuất hiện trên sân bóng ư? Đó là điều cấm kị cho đến khi Frank Rijkaard và Luis Aragones xuất hiện. Đó là những người giúp chúng tôi được chơi bóng cạnh nhau lần đầu tiên. Họ đã đặt niềm tin vào chúng tôi. Và chúng tôi đã khiến họ tự hào. Và may mắn hơn cả, chúng tôi đã giành nhiều danh hiệu. Nếu không, chúng tôi đã bị 'giết' mất rồi. Bóng đá là vậy đó. Bạn cần có suy nghĩ rằng khi đã là cầu thủ chuyên nghiệp, cần phải đối mặt với các chỉ trích. Điều khá buồn cười là ai cũng nghĩ họ hiểu hết về bóng đá. Những người hiểu bóng đá đó chỉ biết chỉ trích và chỉ trích. Vì vậy, cần phải nắm rõ bản chất của bóng đá.

Sofoot: Maradona gọi anh: "Bậc thầy bóng đá"...

Nghe rất tuyệt , đúng không? Một lời khen đến từ Maradona, một thần tượng đấy. Nhưng tôi không phải là một thiên tài bóng đá. Tôi chỉ là một học trò trong ngôi trường của Cruyff. Cruyff đã đúc kết khái niệm bóng đá trong câu này: "Bóng đá cần chơi bởi trí óc." Tôi cần dùng đầu để chơi bóng. Tôi không phải là Mbappe. Cậu nhóc thi đấu như thế nào? Chạy, đẩy bóng, vượt qua các đối thủ. Tôi không có đôi chân như Mbappe, tôi dùng bộ não của mình. Tôi được bù đắp như vậy đó. Tôi đến Barça từ năm 11 tuổi và ngày đầu tiên, tôi thúc ép mình học mọi thứ. Tôi không thể chơi bóng mà không hiểu rõ mọi thứ diễn ra trên sân. Nhiều thứ còn sâu xa hơn cả việc dùng chân và trái bóng. Mỗi suy nghĩ, mỗi câu hỏi đặt ra sẽ mở thêm một cách nhìn mới. Vì sao chúng ta phải tạo không gian cho người khác? Logic cả đấy. Thử tưởng tượng nhé, tôi có bóng, muốn chuyền cho đồng đội nhưng đối thủ lại ở giữa hai chúng tôi và muốn cướp bóng. Nếu có đủ không gian giữa tôi và đồng đội, đối phương chả thể làm được gì c"Nếu hắn lao đến tôi, tôi sẽ chuyền cho đồng đội". Và pam, trái bóng đã đi theo hướng khác. Nếu đang ở không gian bị hạn chế, chuyện mất bóng là khá dễ. Triết lí của Cruyff là vậy đó. Nếu không có bóng, bạn làm gì? Phòng ngự từ xa và lùi sâu. Tại sao vậy? Khiến đối thủ mất hết không gian. Bạn trao cho đối thủ ít không gian bao nhiêu, họ sẽ ít cơ hội tiếp cận khung thành đội bạn bấy nhiêu. Bóng đá là gì? Không gian - Thời gian.

Sofoot: Cụ thể là anh đã nắm bắt trận đấu như thế nào vậy?

Bạn làm gì khi có bóng? Tìm kiếm không gian thoải mái để có thêm thời gian suy nghĩ. Bạn làm gì khi không có bóng? Giảm thiểu không gian của đối phương để khiến họ không thể tìm ra phương án giải quyết. Nếu làm đúng như vậy, đối thủ sẽ bị hạn chế không gian-thời gian và dẫn đến sai lầm. Ít không gian để luân chuyển bóng, ít thời gian để suy nghĩ. Tổng thể là như vậy nhưng khi áp dụng nó, bạn phải chú ý đến các tiểu tiết. Ví dụ, khi bạn đang đứng ở giữa sân, bạn có cơ hội để tìm hiểu xem những gì đang diễn ra ở trên sân. Nhưng khi đứng ở trên khán đài và bên đường biên thì quan sát như thế nào? Đơn giản thôi, tôi vẫn có thể theo dõi các cầu thủ làm gì. 'Nhưng chúng ta đang làm cái gì vậy, làm cách nào để quay lưng quan sát đây?' Không, bạn phải quan sát sân đấu một cách kĩ càng. Nếu bạn có bóng và di chuyển làm sao để có thể quan sát được toàn sân thì bạn đã làm đúng. Tôi có thể có thêm thông tin về không gian và thêm thời gian để suy nghĩ. Hoàn toàn dễ hiểu, đúng không? Thế nhưng nhiều cầu thủ vẫn tự đẩy mình vào thế khó, như đẩy bóng vào góc sân chẳng hạn. Bạn phải quay lưng lại và phí phạm một đống thời gian. Thời gian là vàng ngọc đấy.

Sofoot: Phẩm chất tốt nhất của anh là gì?

Giống như nhiều người, tôi chắc chắn có tài năng bẩm sinh. Kĩ thuật của tôi đâu có tệ. Nhưng phẩm chất tốt nhất của tôi chính là tốc độ tư duy. Tôi rất thích chơi 'toros' (đá ma). Ai cũng nghĩ đây là bài tập khởi động đơn giản nhưng nhầm rồi đấy. Đó không phải là để vui đùa và mà để học hỏi đấy. Chơi trò này rất tốt cho kĩ thuật, cho tốc độ đưa ra quyết định, cho nhãn quan chiến thuật. Nó giúp bạn cải thiện cách chuyền bóng, cách nhận biết các cầu thủ, cách di chuyển. Trong 'toros', bạn không thể quay lưng với người khác, bạn cần quan sát tất cả những gì đang diễn ra. Vì vậy, bạn cũng cải thiện thêm 'lòng vị tha' ở đây. Nếu đồng đội đang ở thế khó thì đừng có chuyền bóng cho anh ta. Hãy tìm kiếm giải pháp khác.

Sofoot: Bóng đá ngày này đang đầy rẫy các thống kê.

Tôi bật cười khi họ nhét GPS vào người chúng tôi. Khi nhìn vào số liệu, thống kê: "100 đường chuyền, 80 đường chuyền chuẩn" Ô thật vậy sao? Làm cách nào mà bạn biết được đó là đường chuyền chất lượng? Làm cách nào để đếm số đường chuyền như vậy? Họ chỉ có thể tính số đường chuyền từ người sang người khác. Với GPS thì chỉ có thể đếm được vậy thôi. Một cầu thủ này đang cầm bóng nhưng chuyền cho người khác với bốn cầu thủ đối phương ở sau lưng. Đó chắc chắn là một đường chuyền tệ. Một đường chuyền tốt là đường chuyền giúp đồng đội có thể thoải mái nhận bóng, GPS không thể đếm được đâu. Tôi không cảm thấy thích thú với thống kê khi chuyền bóng như thể vứt đi gánh nặng và đẩy người khác vào thế khó. Tôi có trách nhiệm không bị mất bóng, cùng với đó là giúp đồng đội không để mất bóng. Sự khác biệt giữa các đội bóng đẳng cấp và xoàng xĩnh chính là chất lượng các mạng lưới các đường chuyền. Thống kê không thể thay thế được cảm xúc đâu.
Họ tin rằng Modric đã đá tệ trước PSG? Xin lỗi, nhầm rồi. Cậu ấy đã mất bóng nhiều nhưng đã tạo ra không gian, giảm bớt gánh nặng cho đồng đội và khiến PSG bị 'tổn thương'. Đóng góp của cậu ấy không thể đong đếm được. Nếu sẵn sàng chịu trách nhiệm cho việc mất bóng, hãy làm như Modric và Iniestgiữ bóng, tạo nên không gian và tìm kiếm các đồng đội đang ở vị trí thoải mái nhận bóng. Chắc chắn luôn có một cầu thủ trên sân không bị kèm. Bạn biết vì sao không? Bởi vì luôn có giải pháp là chuyền về cho thủ môn đấy. Khi trận đấu bắt đầu, 11 cầu thủ đối đầu với 11 người bên kia sân. Nhưng khi có bóng rồi, chỉ 10 đấu 10 thôi. Và một người đang tự do để đón bóng.

Sofoot: Có một số HLV tìm ra giải pháp tốt nhất cho các cầu thủ và yêu cầu họ chơi phòng ngự...

Phần lớn là như vậy. Dù tấn công hay phòng ngự thì đều phải tìm ra cầu thủ thoải mái để có thể nhận bóng nhưng lí do không hề giống nhau đâu. Guardiola muốn tìm ra giải pháp tốt nhất để đẩy bóng tiến về khung thành đối phương. Có những HLV lại tìm giải pháp để chống việc đối thủ tiếp cận khung thành của mình. Simeone là một ví dụ điển hình.

Sofoot: Anh là một trong những người tiên phong trong bóng đá tấn công. Liệu chơi phòng ngự có xứng đáng được ca ngợi như tấn công?

Phòng ngự cũng là một nghệ thuật như tấn công. Tôi tôn trọng cách chơi này. Điều khiến tôi buồn nhất chính là phòng ngự và yếu tố thể chất đang là xu hướng mọi người chú ý đến chứ không phải kĩ thuật và tài năng. Nếu vậy, xem bóng đá thật nhàm chán.

Sofoot: Anh có biết nhiều người nói là đang nhàm chán khi xem Barça thi đấu?

Thật không thể tin nổi! Đội nào đá chán cơ? Barça hay đội mà họ đối đầu? Đôi lúc tôi nghe rằng: "Barça không đủ nguy hiểm". Làm cách nào có thể được như vậy khi có đến 11 cầu thủ đối phương đứng trước khung thành? Đó là điều không thể. Lùi sâu đội hình như vậy là đội không muốn chơi bóng. Có nhàm chán không khi theo dõi một đội bóng tiêu tốn thời gian hay phá bóng lên khán đài để giảm thiểu nhịp độ trận đấu? Nó từng xảy ra và tôi tự hỏi: "Làm cách nào mà mình tìm được không gian? Làm gì có chút nào đâu?" Nhưng thực ra là có đấy. Bạn phải chuyền bóng từ vị trí này sang vị trí khác, di chuyền liên tục và không gian sẽ hiện ra thôi. Tôi dành cả cuộc đời để tìm kiếm nó, tìm cách để tạo ra nó. Không gian ở đâu? Làm thế nào để nó hiện ra? Tôi quay đầu về mọi hướng. Tôi từng có biệt danh: "Cô gái trong phim 'Lễ trừ tà'". Tôi không thể xoay đầu mình 360 độ như cô ta được nhưng tôi luôn quay đầu quan sát hơn 500 lần mỗi trận.

Sofoot: Theo nhà nghiên cứu từ Na Uy, anh sản sinh ra 0,8 thông tin/ giây. Điều này có diễn ra thường xuyên không?

Bộ não của tôi như một bộ vi xử lí vậy: lưu trữ thông tin và dữ liệu. Quay đầu quan sát giúp tôi làm điều đó. Nó chính là cách cơ bản để kiểm soát không gian-thời gian. Tôi nghĩ: "Đồng đội mình đã bị kèm, nên tôi quay đầu để tìm giải pháp khác". Sau lưng tôi, đối phương sẽ nghĩ: "Mình sẽ cướp bóng từ anh ta, anh ta đang quay lưng về phía mình nên không thấy gì đâu". Nhưng thực chất tôi biết có người sau lưng chứ. Tôi thấy người đang kèm đồng đội của mình đang lao về phía tôi cùng lúc với người ở sau lưng tôi. Trước khi họ có thể tiến đến vị trí của tôi, tôi đã chuyền bóng cho người đồng đội không có ai theo kèm lúc đó. Tôi tìm được không gian và giải pháp trong vài giây. Messi làm gì vào thời điểm hiện tại? Vì sao không ai có thể sánh bằng cậu ấy? Bởi cậu ấy có tất cả. Cậu ấy không chuyền bóng một cách ngẫu nhiên, không đẩy bóng đi một cách ngu ngốc. Không hề, Messi thu hút hậu vệ đối phương và pam, chuyền cho đồng đội đang thoải mái nhận bóng: "Ôi vãi c**, cậu ta rê bóng qua bốn cầu thủ và tạo không gian cho đồng đội. Cậu ấy quá giỏi."

Sofoot: Không phải ai cũng có Messi trong đội của họ...

Không phải ai cũng chơi bóng như Barça. Barcelona khác những nơi khác bởi chúng tôi học cách để tư duy. Khi tôi lên ĐTQG, các cầu thủ khác không chơi giống như chúng tôi. Họ không có cách nhìn nhận bóng đá như chúng tôi. Điều này cũng đã xảy ra với các cầu thủ mới gia nhập Barça. Lần đầu tiên tôi thấy Abidal thi đấu, tôi cảm thấy quá thất vọng...

Sofoot: Anh ta là một thảm họa?

Không hẳn vậy, nhưng anh ấy không đạt trình độ của Barça. Và rồi anh ấy bắt đầu tư duy về trận đấu, quan sát, đặt ra các câu hỏi, tìm cách để trả lời. Khả năng thích nghi nhanh chóng đã giúp Abidal trở thành hậu vệ hay nhất thế giới. Ít nhất là trong mắt tôi. Anh ấy thật phi thường. Abidal là một ví dụ điển hình: chỉ cần một chút khuyến khích, tư duy và nhẫn nại, ai cũng có thể chơi bóng thông minh hơn.

Sofoot: Quá đơn giản không khi chỉ cần sự khuyến khích cũng có thể làm được?

Vì chúng ta ai cũng nghĩ rằng đó là điều không thể. Nếu tôi làm HLV và đó là giấc mơ của tôi, tôi muốn đội bóng của mình có bóng. Khi nào tôi cảm thấy bình tĩnh ở trên sân? Khi đội tôi kiểm soát bóng. Khi tôi là HLV thì cũng vậy đó. Cruyff đã nói gì? "Chỉ có duy nhất một quả bóng thôi". Và ông ấy nói đúng. Nếu tôi có bóng, tôi chẳng cần phòng ngự. Đối thủ phải đuổi theo để có bóng. Nếu họ cướp được, tôi phải giành lại bóng sớm nhất có thể. Tôi muốn kiểm soát bóng 99%, 100% nếu có thể. Có bóng như là một sự khuyến khích với các cầu thủ. Trong bóng đá, luôn có hai mẫu HLV: một dạng sợ có bóng bởi không biết làm gì với nó. Dạng còn lại thì sợ không có bóng, bởi không biết sẽ làm gì nếu thiếu nó. Hai dạng HLV này có cách tư duy khác nhau. Nhưng với tôi, làm ơn hãy trao cho tôi quảbóng.

Sofoot: Không có bóng là cảm giác khó chịu?

Nếu không có bóng, tôi cảm giác không thể tận hưởng nổi trận đấu. Bạn phải chơi với Iniesta mới hiểu cái khoái cảm đó. Bạn cần thi đấu với Messi để hiểu cảm giác như vậy. "PAM, PAM, PAM". Và Leo, Iniesta lao đến. Busquets cũng ở đó nữa. Chúng tôi có năm, sáu đường chuyền liên tục. Chúng tôi làm thế không phải chỉ để là tấn công. Đó còn là khoái cảm.

Sofoot: Messi và Iniesta đã đập nhả bóng trong phạm vi 2m. Bên cạnh khoái cảm chơi bóng, cụ thể cách này phục vụ cho mục đích gì?

Để thu hút đối phương. Tôi nói với đồng đội của mình: "Hãy lao về hướng này, cậu và tôi. Pam, pam, pam". Dù thắng 2-0 đi chăng nữa chúng tôi vẫn thích làm vậy.

Sofoot: Như vậy các anh đang sỉ nhục đối phương?

Không hề nhé. Nếu chúng tôi buộc phải dùng các đường chuyền ngắn vậy thì không gian chỉ đủ để làm vậy thôi. Và nếu có không gian, có nghĩa là có đối phương đang chờ đợi chúng tôi ở sau lưng. Mỗi cầu thủ luôn bị trái bóng thu hút cho dù đội bóng đó có chơi kiểm soát bóng đi chăng nữa. Cầu thủ muốn có bóng nhiều hơn nữa khi đang thua. Để có thể lội ngược dòng, nếu cần thiết để thu hồi bóng, họ sẽ lao vào chúng tôi. Chúng tôi thì đâu thể cho họ bóng được. Chúng ta thấy gì? Hai cầu thủ, người thì bị kèm, chuyền bóng cho nhau ở đường biên. Ví dụ nếu chúng tôi đang thua, Messi sẽ tìm cách để tạo ra không gian, thu hút đối phương lao về phía cậu ấy để có thể chuyền bóng cho các đồng đội không còn bị kèm nữa.

Sofoot: Có đôi chút hơi máy móc?

Lặp đi lặp lại một điều chỉ tốt khi bạn thực sự hiểu nguyên nhân đằng sau hành động ý. Tôi dành cả cuộc đời để nhận bóng trong tư thế quay lưng và quay đầu để nhận biết đối thủ đang ở đâu. Bộ não của tôi sẽ nói: "Đây này, kìa kìa. Ở kia có hai người. Vậy thì chuyền bóng sang cánh kia." Đôi khi theo dõi trận TV, tôi: "Họ tấn công tệ quá". Họ luôn tấn công vị trí đông cầu thủ đối phương. Tại sao vậy? Bạn không thể tấn công nếu bị áp đảo quân số được. Ok, ba đấu hai. OK thì ba đấu ba. Nhưng đó là con số tối đa rồi. Ngay khi bị áp đảo quân số, bạn cần đổi ngay sang thế trận có tìm được không gian và thời gian.

Sofoot: Dù máy quay trên truyền hình có nhiều góc độ, liệu anh có thể nhận ra không gian-thời gian qua TV?

Khi xem TV, tôi sẽ nghiền ngẫm. Nếu bạn thôi xen ngang, tôi sẽ nói: "ê, tôi đã cố gắng để hiểu trận đấu. Xem bóng đá như xem phim vậy. Nếu bạn làm tôi sao nhãng, tôi không thể hiểu được 'cuộc hội thoại' giữa các cầu thủ trên sân. Hãy nói chuyện với tôi khi đang diễn ra pha quay chậm ý. Tôi không thích vợ tôi xen ngang: "Xavi, em không hiểu chỗ này." Tôi cũng không thích trả lời các câu hỏi của các người bạn. Tôi đang nghiền ngẫm những gì tôi theo dõi. Suy nghĩ là những gì tôi có được từ bóng đá. Tôi không phải là Messi. Cậu ấy có thể rê qua bốn người còn tôi thì không.

Sofoot: Có lẽ bởi không ai dạy anh làm vậy

Đó không phải là thứ có thể học được đâu. Khi bạn không có tốc độ và kĩ thuật như tôi chẳng hạn, bạn sẽ được bù đắp mặt khác. Trong các pha đối đầu, tôi có thể dễ dàng loại bỏ đối phương. Nhưng bạn đã thấy tôi đảo chân như rang lạc bao giờ chưa? Chưa bao giờ nhé.

Sofoot: Tại sao?

Tôi không thoải mái khi thi triển kĩ năng đó. Đó không phải là con người của tôi. Tôi không giỏi mặt đó. Tôi thoải mái hơn khi tạo ra hàng loạt các cơ hội. Đưa tôi trái bóng và tôi sẽ không để mất nó. Bởi tôi suy nghĩ. Bởi tôi quan sát. Bởi tôi đã tập luyện cả đời để làm điều đó. Bởi nó nó đã tồn tại sau bên trong neuron thần kinh của tôi rồi.

Sofoot: Bên cạnh theo học ở La Masia và xem bóng đá, anh có thói quen đi hái nấm. Các hoạt động này có giúp ích gì cho anh?

Tôi luôn có một điều thích làm, đó là quan sát. Khi tôi bước vào một căn phòng, tôi phân tích vì sao cái ghế, bàn lại đặt ở đó. Tôi luôn thích ngồi ở nơi có thể quan sát toàn bộ căn phòng. Đó là phản xạ tự nhiên. Bởi tôi thích kiểm soát mọi thứ. Tôi không sự ngạc nhiên vì tôi luôn muốn biết mọi thứ diễn ra như thế nào. Tôi luôn thích sắp xếp mọi việc kể cả thời khóa biểu của mình. Tôi biết mình phải làm gì mỗi giờ mà không cần ai nhắc. Đó là lịch trình hoạt động trong não của tôi.

Sofoot: Anh có giỏi trong trò Teris?

Đùa tôi à? Tôi là một nhà vô địch đấy. Anh có muốn biết các viên gạch rơi nhanh đến như thế nào không? Tôi chơi đến trình như vậy rồi đó. Tôi chỉ chơi mỗi trò này trên Game Boy. Đó là trò chơi mà anh không thể làm gì ngoài sắp xếp các viên gạch vừa vặn vào một vị trí nhất định, dự doán hình dạng của viên tiếp theo. Đó là một trò chơi giúp khả năng nhận thức của bạn phát triển. Đôi khi bạn không thể chơi Teris, bạn chỉ có một không gian chật hẹp, phải tìm ra cách giải quyết, dự đoán hình dạng viên tiếp theo, lựa chọn phương án phù hợp để xếp nó vào đâu. Đó chính là không gian-thời gian đó, giống như bóng đá vậy. Ai chơi Teris rồi sẽ hiểu tôi đang nói gì. Bạn dựng lên cả một đống gạch rồi chờ một viên thích hợp để phá hủy hết. Việc dự đoán trong Teris giống như bóng đá vậy, đó là điều tiên quyết.

Sofoot: Anh có thấy các viên gạch khi ở trên sân bóng không hay tưởng tượng ra điều khác?

Khác chứ. Anh cần tính toán đường đi của bóng, khoảng cách. Tôi cần phải sửa sai cho cả các đồng đội: "Tại sao lại cách tôi có 2m như vậy? Lùi ra 30m đi!" Tôi là người hạnh phúc nhất thế giới khi thấy các đường di chuyển ở trên sân. Bởi điều này sẽ gia tăng các phương án chuyền bóng. Sau khi nhận được thông tin, trước khi đưa ra quyết định, não tôi sẽ gửi một tín hiệu: "Đây là lúc cần chuyền bóng rồi." Nó sẽ xảy ra khi mọi yếu tố không gian-thời gian đầy đủ cả. Thường thì đó là các đường chuyền dứt khoát.

Sofoot: HLV Emery nói ông ấy muốn các cầu thủ phải thông minh hơn mình. Làm cách nào anh có thể dẫn dắt nhóm các cầu thủ không hiểu trận đấu được như anh?

Tôi sẽ cố dạy cho họ ý tưởng chơi bóng của tôi. Đảm bảo việc khích lệ tài năng. Nhưng tôi không thể loại bỏ khía cạnh thể chất được, một điều cần thiết đấy. Nhưng tôi không muốn hậu vệ của mình chỉ phòng ngự đơn thuần. Không, tôi muốn anh ta phải chơi bóng, lao lên phía trước. Hãy hỏi Machesterano xem cậu ấy học được những gì ở Barcelona. Cậu ấy là người thông minh. Như Abidal và Umtiti vậy. Umtiti đang hậu vệ hay nhất thế giới. Vì sao ư? Bởi cậu ấy không giành mọi thời gian chỉ để phòng ngự. Cậu ấy chơi bóng, suy nghĩ, tiến lên phía trước và tham dự vào lối chơi chung. Tại Lyon, cậu ấy chỉ giành bóng và chỉ hài lòng khi chuyền bóng cho tuyến tiền vệ. Ở Barça, cậu ấy tham dự vào lối chơi nhiều hơn nữa, khiến công việc của tuyến tiền vệ trở nên dễ dàng hơn. Khi cậu ấy lao lên, điều này cho cậu ấy thêm lựa chọn để chuyền bóng. Nó cũng cho cậu ấy thêm không gian và thời gian để suy nghĩ.

Sofoot: Còn Dembele thì sao?

Cậu ấy cần thời gian. Barça như là bài kiểm tra cuối cùng cho mỗi cầu thủ vậy. Như thế Dembele đang lấy bằng thạc sĩ bởi không phải ai cũng chơi bóng cho Barça. Vì sao? Bởi ở đây bạn cần hiểu biết gấp ba lần nơi khác. Dembele là một tài năng lớn, rất tốc độ nhưng ở đây cậu ta không có không gian chơi bóng nhiều như thời còn ở Dortmund hay Rennes đâu.

Sofoot: Vậy cầu thủ này cần làm gì?

Cậu ấy cần học cách nghĩ nhanh hơn, xử lí hàng nghìn thông tin trên một giây. Lúc đó chúng ta sẽ xem liệu cậu ấy có tư duy được không. Cậu ấy cần phải tự nhủ: "Tôi là một cầu thủ Barça". Bạn cần phải có tâm lí mạnh mẽ, có niềm tin mãnh liệt. Có nhiều cầu thủ dành 15 năm ở Barça, bởi họ có cá tính. Nhưng có nhiều cầu thủ xuất sắc không thể thành công bởi họ không thể đối đầu với áp lực. Trong buổi tập, bạn sẽ thấy rõ họ, bạn tự nhủ với chính mình: "Họ sẽ phá vỡ tất cả. Họ sẽ là huyền thoại". Nhưng không đâu. Ngay khi bước vào sân đấu, chân họ sẽ bắt đầu run lên và không muốn bóng. Bạn bắt đầu thắc mắc: "Cái đ** gì đã xảy ra với họ vậy?"

Sofoot: Đó có phải là nỗi sợ hãi kinh điển mà Jorge Valdano từng nhắc đến?

Đúng đấy. Sức mạnh tinh thần chính là thứ giúp các màn trình diễn trở nên ổn định. Điều này giúp bạn trở nên mạnh mẽ hơn. Khi có 'lửa' trên sân, Sergio Ramos, Marcelo hay Modric không hề lảng tránh nó. Ngược lại, có khoảng khắc thì những cầu thủ kiểu này xuất hiện. Lucas Vazquez đã làm gì trong trận PSG? Cậu ấy bước vào sân với khát vọng chiến thắng. Như một quả tên lửa vậy. Chàng trai này lao về phía Kimbempe. Và bạn buộc phải suy nghĩ: "Cậu ta đang làm gì vậy? Đang bị điên à?" Ồ không, cậu ấy chỉ là có tâm lí vững vàng mà thôi.

Sofoot: Anh đã chơi cho Barça, một CLB có triết lí đặc trưng. Nhưng anh cũng thi đấu bên cạnh nhiều cầu thủ ngoại quốc. Theo quan điểm của anh, có nhiều tư duy chơi bóng khác nhau không?

Nó không hề phụ thuộc vào quốc tịch mà là cá tính của mỗi cầu thủ. Rõ ràng các cầu thủ Brazil không hề có nhãn quan như cầu thủ Đức được. Nhưng họ chơi bóng với niềm vui. Họ đối diện với các vấn đề tốt hơn. Khi nhìn Alves, Marcelo hay Neymar, bạn có thể tin rằng họ thi đấu như thể trên đường phố mà không có áp lực nào cả.

Sofoot: Hậu vệ Godin nói rằng trách nhiệm trên sân của anh ấy quá lớn khiến việc chơi bóng không bao giờ còn là niềm vui. Anh hiểu ý của anh ấy không?

Khi bạn hiểu rõ trách nhiệm là gì, bạn chịu đựng nhiều hơn. Tôi đã sống với điều này vào thời điểm đầu của sự nghiệp. Bạn muốn làm đúng và mọi người tôn trọng bạn hơn. Bạn muốn thành công nên việc ra sân không phải là chuyện đùa. Tuy nhiên, cậu ấy vẫn có niềm vui đôi lúc đó chứ. Thật không thể nào không có niềm vui được đâu.

Sofoot: Anh có nghĩ Godin phá quá nhiều bóng để tránh việc áp lực khiến anh ấy không thể tận hưởng việc chơi bóng?

Godin là một hậu vệ phi thường. Anh ấy không làm vậy bởi vì anh ấy thích thế. Chúng tôi không thi đấu cùng vị trí nên tôi không thể hiểu rõ được đâu. Nhưng này, tôi không thể thấy niềm vui khi làm điều đó đâu. Hãy phá bóng vào phút 93, khi cần giữ vững tỉ số ý. Nhưng ở phút 60 hay 70, làm vậy để làm gì? Bạn vẫn còn nhiều thời gian để tìm kiếm giải pháp và gia tăng lợi thế mà. Phá bóng là một sự thất bại của đầu óc. Khi bạn giành được bóng rồi và lại để mất nó, bạn đã trao quyền kiểm soát bóng cho đối phương. Đừng làm vậy. Hãy tìm không gian, chuyền bóng cho thủ môn, rê bóng, giành quyền ném biên bằng cách sút vào người đối phương. Làm gì cũng được chứ đừng phá bóng đi. Trách nhiệm của tôi là ngăn cản tôi làm chuyện như thế.

Sofoot: Anh cảm thấy thế nào khi đưa ra quyết định tệ?

Như thể trái tim nhảy khỏi lồng ngực vậy.

Biên dịch: Hà Sơn