Barcelona không cần trung vệ cũng thống trị Liga

Di sản của Pep Guardiola

Đội bóng xứ Catalunya hiện tại chỉ còn hai cầu thủ chơi trung vệ là Gerard Pique và Carles Puyol, nhưng họ cũng không ra sân thường xuyên trong hai mùa trở lại đây và Barça thậm chí phải cho các tiền vệ đá trung vệ. Pique chỉ ra sân 17 trận mùa trước vì chấn thương liên miên, còn Puyol đã 34 tuổi và cũng gần như bị bỏ quên mùa năm ngoái. Chủ tịch Barça, ông Sandro Rosell, lý giải việc Barça không mua một trung vệ nào trong kỳ chuyển nhượng mùa hè: “Chúng tôi đã làm những gì mà huấn luyện viên mong muốn. Chúng tôi ký hợp đồng với Alex Song, người có thể đá hậu vệ lẫn tiền vệ phòng ngự”.

Kỷ nguyên Pep Guardiola đã khép lại, nhưng một phát kiến của nó vẫn ám ảnh Barça: Các tiền vệ phòng ngự được xếp chơi trung vệ. Pep từng cho Yaya Toure, Javier Mascherano và thậm chí là Sergio Busquets đá trung vệ. Ý tưởng ấy có thể là giải pháp chữa cháy không tồi khi đội bóng lâm vào khủng hoảng lực lượng, nhưng không phải dành cho tương lai lâu dài. Barça sử dụng một hệ thống cho phép các trung vệ dâng lên rất cao, thậm chí đến tận vạch giữa sân, để tham gia vây ráp và đoạt bóng, đó cũng là nền tảng cho ý tưởng tận dụng các tiền vệ phòng ngự cho vị trí trung vệ. Nhưng ý thức thi đấu của một trung vệ là điều phải được trui rèn qua thực tiễn trong rất nhiều năm, và các tiền vệ thủ thường không đủ thời gian thích ứng một cách tự nhiên với vị trí đặc thù này, dẫn đến các quyết định sai lầm trong những tình huống then chốt.

Mascherano là một ví dụ. Tiền vệ người Argentina đã chơi không quá tồi ở vị trí trung vệ, nhưng phần lớn những bàn thua trong các trận quan trọng của Barça mùa trước đều bắt nguồn từ lỗi của anh. Như cú đánh đầu phá bóng không tốt dẫn đến bàn thắng của Kevin-Prince Boateng trong trận gặp AC Milan tại Champions League, tình huống để Cristiano Ronaldo chạy nước rút qua mặt và ghi bàn ấn định thắng lợi trong trận Siêu kinh điển, bỏ lỏng Didier Drogba trong pha phản công dẫn đến bàn thắng duy nhất của Chelsea ở trận lượt đi bán kết Champions League mùa trước, hay gần đây là màn trình diễn tồi tệ trong trận đấu trước Spartak Moskva tại vòng bảng Champions League mùa này.

Những hạn chế của bộ đôi Song - Mascherano

Các tiền vệ phòng ngự chơi trung vệ có lợi thế là khả năng tranh chấp khi Barça đẩy cao đội hình và gây áp lực nhằm đoạt bóng trong thời gian nhanh nhất, khi cự ly với hàng tiền vệ được thu hẹp và họ nhận được sự hỗ trợ của cả hệ thống, nhưng điểm yếu của họ sẽ bộc lộ rõ ràng trong các tình huống chống phản công, bóng bổng, tình huống cố định và khi phải đối mặt với các tiền đạo chạy chỗ tốt. Tranh chấp và xoạc bóng là những kỹ năng phòng ngự tối quan trọng của một tiền vệ thủ, nhưng lạm dụng nó thì lại là biểu hiện của những trung vệ thiếu tỉnh táo. Trong thế trận mà Barça luôn cầm bóng nhiều hơn và giải tỏa rất nhiều áp lực cho hàng thủ, thì phẩm chất quan trọng nhất đối với các trung vệ có lẽ là sự tập trung. Các cầu thủ đã quen với ý thức thi đấu của một tiền vệ phòng ngự thường không phát triển được phẩm chất tinh thần này lên đỉnh cao.

Trận gặp Sevilla ở Liga vòng trước, các cules trên toàn thế giới có lẽ đã nghĩ đến thất bại đầu tiên cho Barça mùa này, trước khi Cesc Fabregas tỏa sáng giúp đội bóng xứ Catalunya lội ngược dòng. Hàng thủ Barça đã chơi thực sự ngớ ngẩn với cặp trung vệ Song - Mascherano. Ở bàn thua thứ hai, cả Song và Mascherano đều thiếu tập trung và nhạy cảm vị trí, bỏ lỏng Alvaro Negredo. Đó là một bàn thua hoàn toàn có thể tránh được, nếu những người chơi thế vai Puyol - Pique đạt trình độ tương tự Rafael Marquez, hoặc Oleguer trước đây.

Ba trận gần đây tính trên mọi đấu trường, Barça ghi được bảy bàn thắng, nhưng cũng thủng lưới đến năm lần. Trong đó, hai chiến thắng trước Spartak Moskva tại Champions League và Sevilla ở Liga cho thấy rõ ràng hạn chế của bộ đôi tiền vệ thủ chơi trung vệ Song - Mascherano. Nếu đến một chân sút chỉ được xếp vào dạng khá như Negredo cũng có thể làm mưa làm gió trước một cặp trung vệ như vậy, thì trong cuộc chạm trán sắp tới với Real Madrid vào ngày 8/10 tới đây, không hiểu hàng thủ của Barça sẽ đứng vững được bao lâu trước những Ronaldo, Karim Benzema và Gonzalo Higuain? Những chiến thắng với lỗ hổng ở tuyến sau cũng sẽ bào mòn đáng kể thể lực của Barça khi thường xuyên phải đóng vai kẻ bám đuổi trong các trận đấu, và Madrid sẽ không bỏ qua. Madrid vẫn là đối thủ chính của Barça mùa này, dù khoảng cách hiện tại đã là tám điểm. Jose Mourinho đã biết điểm yếu của Barça nằm ở đâu, và một thất bại tại Siêu kinh điển ở Liga sẽ không dễ dàng bị bỏ qua như trận lượt về Siêu Cúp Tây Ban Nha mùa này.

Barça cần những trung vệ chuyên trách

Barça cần thêm một, hai trung vệ giỏi nữa, còn bởi lịch sử luôn chống lại một Barça không biết phòng ngự. Những ngày cuối cùng của kỷ nguyên “Dream Team” Barça trong thập niên 90 thế kỷ trước đã mở đầu bằng sự ra đi của trung vệ Ronald Koeman. Hai năm cuối cùng của triều đại Frank Rijkaard, Barça chỉ có một mình Puyol là đạt đẳng cấp thế giới, bên cạnh một đống hậu vệ làng nhàng. Đội bóng xứ Catalunya được mệnh danh là cỗ máy tấn công siêu hạng, nhưng những kỳ tích của họ lại được xây dựng trên nền tảng là khả năng phòng ngự. Hãy điểm lại các lượt trận bán kết Champions League của Barça trong ba mùa họ đăng quang gần đây: 0-1, 0-0 trước Milan vào mùa 2995-2006; 0-0, 1-1 trước Chelsea vào mùa 2008-2009 (đi tiếp nhờ luật bàn thắng trên sân khách) và 0-2, 1-1 trước Real Madrid. Barça đi đến vinh quang dựa trên khả năng giữ sạch lưới, chứ không phải bởi những séc tennis hay những trận thắng thót tim 4-3 hay 3-2.

Một giải pháp chữa cháy cho tình trạng thiếu trung vệ của Barça hiện nay có thể là đặt niềm tin nhiều hơn vào các cầu thủ trẻ như Marc Batra hay Andre Fontas. Cây nhà lá vườn của Barça không hề thiếu tiềm năng. Chúng ta đã nhìn thấy Xavi, Andres Iniesta và Lionel Messi trưởng thành ra sao. Victor Valdes đã đi lên từ xuất phát điểm khiêm tốn như thế nào. Hay chuyện Busquets đẩy Yaya Toure khỏi Camp Nou. Barça cần những trung vệ chuyên trách hơn là kiểu tiền vệ phòng ngự được điều động đá trung vệ. Trong kỳ chuyển nhượng mùa đông, Matt Hummels có thể là một mục tiêu đáng giá. Barça vẫn đang sở hữu điểm số tối đa ở Liga mà không cần một trung vệ thứ thiệt nào trong đội hình xuất phát, nhưng điều này khó có thể đặt ra nền tảng cho tương lai của đội bóng. Chúng ta đã nhìn thấy tấm gương của triều đại Rijkaard, và sử dụng những trung vệ chuyên trách có thể là một nước cờ cơ bản để Barça tránh khỏi vết xe đổ ấy.

Ban Cầm