Xin đừng giết sứ giả

Thế giới này và những phần vô hạn của nó thật khó có thể giải thích cho mạch lạc, loài người đã quen với việc đi tìm lời giải cho mọi chuyện và thỏa mãn với chúng. Lời giải thì vô cùng phong phú: khoa học, tôn giáo, tự nhiên, giáo dục,...tuy nhiên việc kết tội không phải lúc nào cũng đúng, nhiều khi chuyện đó hoàn toàn sai trái và bất công.

Hãy tiến lên Jordi Roura. Tôi cho rằng những lời mỉa mai và chỉ trích đối với Roura thật hèn hạ. Không chỉ là hèn hạ, mà còn là vô trách nhiệm và ngây thơ. Thực tế, Jordi Roura KHÔNG phải người chịu trách nhiệm và cũng KHÔNG phải người ra quyết định cuối cùng.

Có một cuộc tranh cãi đang nổ ra giữa việc có hay không một mối liên hệ rõ ràng giữa huấn luyện viên với kết quả thi đấu. Nhiều huấn luyện viên, trong đó có cả cố vấn của Pep Guardiola – Juanma Lilo, thừa nhận rằng phải gạt tầm quan trọng của họ ra ngoài. Trên thực tế, các số liệu thống kê đã cho thấy bên cạnh một vài chi tiết phụ, các huấn luyện viên có xu hướng đạt được các kết quả trung bình về lượng giống nhau. Trong Soccernomic, trong số 700 được nghiên cứu trên 35 năm, chỉ có dưới 10% đạt được kết quả cao hơn bình thường.

Hãy đơn giản hóa tối đa trách nhiệm của một HLV theo 3 tiêu chí cơ bản mà những lời chỉ trích hướng đến Roura: huấn luyện/tạo động lực, lựa chọn đội hình ra sân và các thay đổi trong trận đấu (việc huấn luyện thực tế không phải việc mà các HLV trưởng tham gia thường xuyên; hãy xem Sir Alex Ferguson và Harry Redknapp). Tin mới nhận: Roura không phải người chịu trách nhiệm cao nhất cho tất cả những chuyện này.

Huấn luyện: đây chắc chắn không phải vấn đề. Bất kì biểu hiện không phù hợp nào của các cầu thủ sẽ được báo cáo lập tức tới Andoni Zubizarreta và Vilanova. Đồng thời không có bất kì vấn đề nào được ghi nhận kể từ năm 2008. Các cầu thủ Barca đơn giản là không có kiểu tính cách như vậy, và với động lực vượt trội từ việc theo dõi các đồng nghiệp Tito Vilanova và Eric Abidal chiến đấu chống lại ung thư, các bạn thực sự nghĩ họ sẽ bỏ bê luyện tập? Hơn nữa, Zubizarreta đã công khai xác nhận rằng Vilanova có tham gia các buổi tập hàng ngày thông qua băng ghi hình hoặc truyền hình trực tiếp từ hệ thống camera bảo mật ghi lại mọi bài tập.

Như vậy là chỉ còn đội hình ra sân và các quyết định trong trận đấu. Bây giờ là năm 2013 chứ không phải 1983, với Internet và các smartphone, Tito Vilanova có thể liên lạc với các nhân viên Barca hàng ngày, có thể nói là hàng giờ, và quyết định cả đội hình 11 người lẫn chỉ đạo thay người. Vậy thì đội hình xuất phát mà “ai cũng biết” của Jordi Roura có lỗi gì? Tôi nhớ rằng trước khi Tito không may phải vắng mặt, cũng không hề có sự xoay tua cầu thủ triệt để nào. Còn liên quan đến việc thay người, Vilanova cùng Roura đã bàn bạc trên điện thoại hoặc qua WhatsApp ngay trong trận. Bạn nghĩ rằng Roura chỉ đơn giản là hứng lên thay người mà không thông qua sếp của mình?

Đây không phải là câu chuyện do tôi thêu dệt, chúng là những báo cáo được ghi chép, trong đó phần nhiều đã được Zubizarreta xác nhận. Vilanova có tiếng nói cuối cùng đối với việc lựa chọn đội hình, nghỉ ngơi, lịch sinh hoạt, các quyết định chiến thuật và đội hình xuất phát. Cũng đừng quay ra chỉ trích Vilanova, nhưng đã là quá đủ với Roura. Ông chưa từng đòi ngồi vào chiếc ghế này, công việc của một HLV trưởng là hoàn toàn khác với một trợ lý và ông cũng sẽ không tình nguyện làm nếu biết trước áp lực và sự chỉ trích.

Sao lại phải la ó và trách móc? Nó có thực sự cần thiết không nếu so sánh với việc vượt qua cảm giác thua trận và đặt mình vào vị trí của họ, trên hết là thấu hiểu họ? Chào mừng đến thế giới thực của thể thao, nơi bạn thắng và thua, ca khúc ca khải hoàn hay nuốt giọt nước mắt thua cuộc và sẽ không bao giờ được hưởng thụ (hay phải chịu đựng) một cảm xúc quá lâu. Lí do thất bại của một đội bóng vượt ra ngoài tầm kiểm soát của một HLV, một cầu thủ hay một sự thay đổi người nào. Nó đến liên tục và biến thiên phức tạp vì ta không thể ước lượng hay lí giải tất cả cùng một lúc. Sẽ là dễ dàng hơn nếu lấy ra một nguyên nhân và nghiên cứu nó, chỉ để giải thích và thỏa mãn chính nó. Và rồi còn yếu tố may mắn – người phân xử tối cao. Không phải ngẫu nhiên mà trong tất cả các môn thể thao, một người hay một đội có thể thắng và thành công mãi mãi. Sông có khúc và người cũng có lúc.

Thiếu khả năng công nhận đối thủ cũng là một trong những vấn nạn của thể thao. Khi Barca hủy diệt Manchester United trong trận chung kết Champions League, fan MU kịch liệt cho rằng họ quá yếu còn hơn phải công nhận sự xuất sắc của Barca. Điều đó thật vô lí khi bạn biết sự thật, các fan trung lập biết, và phần lớn fan MU có lí trí cũng biết. Giờ đây khi cờ đã về tay kẻ khác, sao phải quá khó khăn cho fan Barca khi nói “tốt lắm Milan” hay “Real Madrid được lắm”.

Không thể nói rằng trong mọi trận đấu chỉ có 1 bên thi đấu kém và bên còn lại luôn xuất sắc. Đó chỉ là sự ngụy biện. Sự thật nằm ở giữa, và chỉ trong 90 phút đó có 1 bên thi đấu tốt hơn khiến người ta nghĩ rằng đội còn lại thua kém. Như Iniesta phát biểu gần đây: “ Không phải đội bóng bỏ cuộc hay không muốn chiến thắng. Trong một số trường hợp, chỉ đơn giản là đối phương đánh bại bạn”.

Chúng ta cũng không thể biết rằng nếu Vilanova có mặt thì mọi chuyện đã khác. Đúng, bạn muốn nghĩ như vậy, nhưng đó chỉ là thành kiến, là sai lầm logic. Jordi Roura không phải lí do khiến cô bồi bàn mang nhầm tách cafe của bạn sáng nay, không phải lí do làm xe bạn hỏng, và dĩ nhiên không chịu trách nhiệm cho sự lựa chọn mà “ai cũng biết”. Vì vậy tốt hơn hết là đừng giết sứ giả.

Đức Dương