BÓNG ĐÁ VÀ CHÍNH TRỊ: HAI MẶT CỦA DERBY THÀNH CATALAN
FC Barcelona xây chắc ngôi đầu bảng và một chiến thắng vào đêm nay sẽ giúp thầy trò HLV Xavi đăng quang La Liga sau 4 năm chờ đợi.
Trong khi đó, đối thủ RCD Espanyol đang trong cuộc đua trụ hạng. Gã hàng xóm cùng thành phố vẫn đang gom góp từng điểm một nuôi hy vọng thoát khỏi nhóm cuối bảng.
Tuy nhiên, những trận derby của thành Catalan luôn mang theo những vấn đề chính trị và nằm ngoài lãnh vực thể thao. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu lịch sử xung quanh của hai đội bóng này và lý do tại sao họ trở thành kình địch của nhau.
LỊCH SỬ CHÍNH TRỊ:
Trận derby Catalan không chỉ đơn thuần là cuộc đối đầu giữa hai đội bóng cùng thành phố. Điều thú vị nằm ở yếu tố chính trị và mối quan hệ giữa 2 CLB này, thủ phủ của vùng tự trị Catalonia, với Tây Ban Nha.
Một tỷ lệ lớn người dân Catalonia mong muốn độc lập và FC Barcelona là một trong những đội bóng dẫn đầu cuộc chiến đó trong nhiều thập kỷ qua. Bên cạnh đó, RCD Espanyol có xu hướng ủng hộ chính phủ Tây Ban Nha. Sự khác biệt về chính trị và quan điểm này đã tạo ra nhiều thăng trầm cho cả hai đội trong lịch sử đấu trường bóng đá.
Không phải dẫn chứng nhiều, FC Barcelona là đội bóng nổi tiếng và là ngọn cờ đầu trong chiến dịch đấu tranh độc lập cho xứ Catalonia. Nhiều người hâm mộ và cầu thủ của Barça xem mình là người Catalonia, không phải người Tây Ban Nha. Trong khi đó, RCD Espanyol có xu hướng ủng hộ chính phủ Tây Ban Nha và coi mình là người Tây Ban Nha hơn là người Catalonia.
Trở về những năm 1881-1931, Vua Alfonso XIII, được biết đến như là một tín đồ của môn túc cầu. Khi bóng đá mới được du nhập vào Tây Ban Nha, Nhà vua đã nỗ lực tăng mức độ phổ biến và sức hấp dẫn rộng rãi cho môn thể thao này. Một trong những nỗ lực này là ban tặng sự bảo trợ từ Hoàng Gia cho các CLB bằng hai vinh dự lớn: họ được phép thêm danh hiệu 'Real' (Hoàng Gia) vào tên chính thức CLB và được phép thêm vương miện vào logo CLB của mình.
Nhờ sự bảo trợ của Hoàng Gia, các CLB như Real Madrid, Real Betis, Real Zaragoza hay Real Mallorca đã ra đời. Còn tên đầy đủ của Espanyol? Reial Club Deportiu Espanyol de Barcelona. Về cơ bản, Espanyol đã chấp nhận trở thành một đội bóng mang danh hiệu "Hoàng Gia" tại Catalonia.
Đương nhiên, cần phải nói rõ rằng không phải tất cả mọi người có liên quan đến Espanyol, bao gồm cầu thủ, nhân viên CLB hay người hâm mộ, đều tự hào về việc là công dân Tây Ban Nha hoặc ủng hộ gia đình đình Hoàng Gia. Nhiều người trong số họ cũng ủng hộ một Catalonia độc lập. Tuy nhiên, nếu so với sức nặng và độ lớn trong những kiến nghị về chủ quyền độc lập của FC Barcelona, Espanyol không ở cùng đẳng cấp.
Có thể sử dụng so sánh để minh họa điều này. Celtic FC hay AEK Athens có thể xem là các CLB cánh tả, nhưng so với FC St. Pauli thì họ không đạt được cùng mức độ cực tả của St. Pauli. Bất kỳ CLB nào được so sánh với St. Pauli đều có vẻ trung lập hơn về mặt đấu tranh chính trị. Tương tự, nếu so sánh Espanyol với Barça về mức độ ủng hộ độc lập, Espanyol sẽ luôn thể hiện sự tuân thủ với Madrid hơn, và điều này hoàn toàn là do Barça có tư tưởng cực đoan hơn hẳn.
Một ví dụ gần đây về sự khác biệt chính trị giữa các CLB là vào năm 2019, khi các nhà lãnh đạo yêu cầu độc lập của Catalonia bị bỏ tù vì hoạt động chính trị của họ. Barça ngay lập tức đưa ra tuyên bố lên án hành động của chính phủ Tây Ban Nha và thể hiện sự ủng hộ hoàn toàn với các nhà lãnh đạo bị cầm tù.
Trong khi đó, Espanyol đưa ra tuyên bố không thể trung lập hơn, không cho thấy sự ủng hộ đối với các nhà lãnh đạo và chỉ đơn giản nói rằng họ là một “tổ chức thể thao thuần túy.”
Đối với nhiều người hâm mộ Barça và những người ủng hộ độc lập, sự im lặng của Espanyol đã cho thấy đội bóng này đang hướng đến điều gì.
NỖI ĐAU TAMUDOZA VÀ XUỐNG HẠNG
Mặc dù FC Barcelona luôn cho thấy sự vượt trội hơn trong các trận derby, Espanyol vẫn luôn chứng tỏ vì sao họ là gã hàng xóm ồn ào. Trong số nhiều lần đối đầu, có hai trận đấu đặc biệt nổi bật và được nhắc đến nhiều nhất trong thời gian gần đây.
Đầu tiên là trong mùa giải 2006/07, một mùa giải chứng kiến cuộc đối đầu căng thẳng giữa Barça và R.Madrid trong cuộc đua tranh chức vô địch La Liga. Mọi hy vọng đều đặt vào hai trận đấu cuối cùng và Barça chỉ cần giành hai chiến thắng để đăng quang. Tuy nhiên, để làm được điều đó, Barça trước hết phải vượt qua trận áp chót, đón tiếp Espanyol.
Trận đấu này đã rất vất vả cho đội chủ nhà, đặc biệt là khi Espanyol bất ngờ mở tỷ số ở phút 28 nhờ cú dứt điểm của huyền thoại Raúl Tamudo của đội khách. Nhưng Barça đã nhanh chóng trả đũa bằng cú đúp của Lionel Messi ở phút 42 và 56. Khi trận đấu trôi dần vào phút chót, Espanyol đã giáng một đòn chí mạng vào hi vọng vô địch của Barça bằng bàn gỡ hòa của Tamudo ở phút 89. Trận đấu khép lại với tỷ số 2-2 tại Camp Nou và Espanyol gián tiếp đem lại lợi thế cho R.Madrid trong trận đấu cuối cùng của mùa giải.
Ở phía kia chiến tuyến, Real Madrid đã đánh bại Real Mallorca trong trận đấu cuối cùng, để vươn lên trên Barça và giành chức vô địch La Liga. Trong khi đó, Barça cũng đã giành chiến thắng trong trận đấu cuối cùng, tuy nhiên, thiệt hại gây ra bởi Raúl Tamudo là quá lớn.
Mặc dù Espanyol không thực sự giành chiến thắng trong trận đấu đó, nhưng bàn thắng gỡ hòa muộn của Raúl Tamudo làm đông đảo CĐV Espanyol phấn khích và họ gọi đó là Tamudazo. Không chỉ Espanyol, Real Madrid cũng rất nhiệt tình với tên gọi này.
Ngậm đắng nuốt cay hơn một thập kỷ, Barça mới có cơ hội trả món nợ này cho gã hàng xóm cùng thành phố. Đó là vào mùa giải 2019/20, mùa giải đáng quên của Espanyol khi đội bóng này cả mùa đều đứng ở nhóm cuối bảng. Sau khi giải đấu phải tạm nghỉ vì đại dịch, Espanyol tiếp tục chơi thất thường và chuyện xuống hạng trở nên tất yếu. Như vận mệnh đã định, trận đấu mà Espanyol chính thức xuống hạng nằm trong tay kình địch cùng thành phố. Bàn thắng duy nhất của Luis Suárez đã đặt dấu chấm hết cho mọi nỗ lực của Espanyol, khiến “tổ chức thể thao” mang danh Hoàng Gia tại Catalonia rời khỏi đấu trường danh giá nhất xứ sở Bò tót.
Trở lại mùa giải này, Barça đang đứng trước cơ hội vô địch sớm khi chỉ một chiến thắng nữa thôi trong 5 trận còn lại, đoàn quân của HLV Xavi có thể khép lại mùa với chức vô địch La Liga. Trớ trêu thay, đối thủ lần này của họ cũng là một Espanyol đang đua trụ hạng.
Trái với thành công của kình địch cùng thành phố, những chú vẹt Parakett đang cần lắm một số điểm, dù là ít ỏi, để thoát khỏi nhóm đèn đỏ. Trong bối cảnh cả hai phải giành chiến thắng, trận derby đêm nay mang nhiều ý nghĩa cho NHM hơn bao giờ hết.
Nhìn chung, sự cạnh tranh giữa hai CLB này không chỉ trong khuôn khổ thể thao, mà còn luôn được đặt trong bối cảnh chính trị. Nó còn phản ánh góc nhìn chính trị của vùng đất nơi họ đại diện. Catalonia đã từng trải qua nhiều đợt xung đột chính trị với chính phủ Tây Ban Nha, và sự cạnh tranh giữa Barça và Espanyol được coi là một phần của cuộc chiến lớn hơn đó.
Với những người yêu thích Espanyol, đội bóng của họ vẫn luôn có một vị trí đặc biệt trong trái tim họ. Và sự cạnh tranh với Barça không phải chỉ là một trận đấu bóng đá, mà là một phần của bản sắc và lịch sử. Tuy nhiên, với những người yêu thích Barça và những người ủng hộ độc lập Catalonia, Espanyol sẽ luôn là một đối thủ đặc biệt, một đại diện cho chính quyền Madrid và một biểu tượng của sự bảo thủ trong vùng đất đang muốn giành độc lập.