Bóng đá như tấm chăn hẹp, che phần đầu thì lộ phần chân và ngược lại. Vấn đề của Barça là chiếc chăn ấy.
Nghịch lý tại Barça
Barcelona đang dẫn đầu La Liga sau 12 vòng đấu, đã lọt vào vòng 1/8 Champions League sớm hai lượt trận. Đó là những tín hiệu tích cực thường thấy. Tuy nhiên, người Catalan chớ vội hoan ca. Bởi những thông số khác đang đẩy đội bóng này đến một nghịch lý đáng lo ngại. Sau 12 vòng đấu, Barça đã nhận 18 bàn thua, mức đang thấy ở Rayo Vallecano, Huesca, Athletic Bilbao, Leganes hay Villarreal, 5 đội đứng cuối bảng và vật lộn với cuộc chiến trụ hạng. Nhìn về lịch sử, chỉ có duy nhất mùa giải 1964/65, Barça nhận nhiều bàn thua hơn so với cùng kỳ (21 bàn thua), tức là đã cách đây hơn nửa thế kỷ (54 năm). So với cùng kỳ 7 mùa gần nhất, số bàn thua Barça phải nhận ở mùa giải này cao từ gấp rưỡi trở lên. Lần lượt từ mùa 2011/12 đến 2017/18 là 6; 15; 7; 6; 12; 13 và 4. Một thống kê đáng quan ngại nữa, trận thua Real Betis 4-3 là lần đầu tiên Barça để thua 4 bàn trên sân nhà kể từ năm 2001. Về mặt điểm số, Barça đang có 24 điểm, điểm số thấp nhất một đội bóng dẫn đầu La Liga có được sau 12 vòng đấu kể từ Deportivo. Lần gần nhất Barça giành ít điểm như thế đã từ mùa 2007/08, kết thúc là Frank Rijkaard bị sa thải vào cuối mùa. Và mùa trước, Real trải qua một trong những khởi đầu tồi tệ nhất lịch sử khi đứng thứ 3 với... 24 điểm. So với các đội bóng đang dẫn đầu tại 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu mùa này, Barça cũng là đội tệ nhất. Manchester City (Ngoại hạng Anh), Juventus (Serie A) và PSG (Ligue 1) đều đã giành từ 30 điểm trở lên còn Dortmund đã có 27 điểm và thi đấu ít hơn Barça 1 trận. Ngoài ra, số bàn thua của các đội dẫn đầu này cũng ít hơn hẳn Barça. Dortmund 12 bàn, Juventus 8 bàn, PSG 7 bàn và Man City chỉ 5 bàn.
4-4-2 hay 4-3-3?
Qua những thống kê vừa nêu, dễ nhận thấy vấn đề của Barça nằm ở khâu phòng ngự. Tuy nhiên, nếu đổ hết tội cho hàng hậu vệ là không xác đáng. HLV Ernesto Valverde phải nhận trách nhiệm cao nhất và vấn đề nằm ở cách sắp xếp chiến thuật của vị chiến lược gia này. Elba de Pádua, HLV San Lorenzo những năm 60 của thế kỷ trước từng nói một câu kinh điển: "Bóng đá giống như tấm chăn hẹp không che đủ thân mình, che đầu thòi chân và che chân để lộ đầu". Vấn đề của Valverde nằm ở tấm chăn hẹp ấy. Mùa trước, Valverde đưa Barça đến chức vô địch La Liga bằng sự chắc chắn của hàng phòng ngự thông qua sơ đồ 4-4-2. Với sơ đồ này, Barça cân bằng hơn, tổ chức phòng ngự chắc chắn nhờ hai lớp 4 người liền kề và kín kẽ. Mùa này, Valverde đưa gã khổng lồ xứ Catalan trở lại với bản ngã 4-3-3. Hệ quả hàng thủ Barça trở nên rất thiếu chắc chắn. Thất bại trước Real Betis chính là minh chứng điển hình. Ở trận đấu này, khung thành thủ môn Ter Stegen thường xuyên chao đảo vì chuyển đổi trạng thái từ tấn công sang phòng ngự mỗi khi mất bóng quá chậm. Pique chia sẻ sau trận đấu: "Mỗi khi mất bóng, chúng tôi luôn rơi vào thế 4 chống 4 và Betis khiến chúng tôi vỡ vụn".
Thế 4 chống 4 mà Pique đề cập
Vậy, vấn đề là hàng tiền vệ 3 người quá mỏng nên không thể tạo ra tấm lá chắn cho tuyến sau. Hình ảnh về bàn thua thứ hai chứng minh cho điều đó. Ngoài ra, dựa trên thống kê, sơ đồ 4-4-3 được Barça sử dụng trong 953 phút tại La Liga mùa này và dẫn đến cả 18 bàn thua còn sơ đồ 4-4-2 mới chỉ được sử dụng ở 105 phút nhưng chưa để lọt lưới bàn nào. Tuy nhiên, đừng tưởng 4-4-2 là sơ đồ thích hợp tuyệt đối với Barça ở thời điểm này. Hãy nhớ đến thảm bại 1-4 trước AS Roma mùa trước tại tứ kết Champions League. Trận đấu đó, Barça cũng sử dụng sơ đồ 4-4-2 nhưng trước một đối thủ thi đấu quyết liệt, họ đã không thể cầm được bóng trong chân và dẫn đến việc bị lội ngược dòng. Nói rõ hơn, 4-4-2 không thể tối ưu việc kiểm soát bóng, bởi sơ đồ này tạo ra các ô vuông có cự ly xa nhau. 4-3-3 mới chính là sơ đồ thích hợp để cầm bóng, bởi lẽ sơ đồ này tạo ra tổ hợp các tam giác tế bào. Tóm lại, sử dụng sơ đồ nào, trước đối thủ nào và ở thời điểm nào, Valverde cần biết cách đưa ra các quyết định phù hợp.
Vấn đề tấm chăn hẹp
Giai đoạn có Xavi và Iniesta trong đội hình, Barça không phải lo về vấn đề này, bởi tấm chăn lúc đó đủ rộng với việc kiểm soát bóng áp đảo đối phương (cầm bóng thì đối phương không thể tấn công). Arthur, Rakitic và Coutinho là những cầu thủ được chọn để kế thừa bộ đôi huyền thoại Barça, tuy không phủ nhận tài năng nhưng phải chờ rất lâu hoặc không bao giờ họ thấm nhuần được triết lý tiqui-taca. Tóm lại, Barça tuy đang dẫn đầu La Liga nhưng sự áp đảo gần như không có. Bởi vậy, nếu muốn thể hiện uy vũ bậc quân vương, thầy trò Valverde cần mở rộng tấm chăn cũng như sử dụng như thế nào cho phù hợp thời điểm. Khí trời đang chuyển lạnh, hãy thử lấy tấm chăn hẹp để đắp xem việc này khó như thế nào.
Infographic: Phổ điểm 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu
Ngọc Trung (bongdaplus)
Chi tiết...
